Schijnzelfstandigheid is een complexe kwestie die de carrière van vele zelfstandigen in bijberoep in België kan beïnvloeden. Het herkennen van de kenmerken en grenzen van schijnzelfstandigheid is belangrijk om juridische problemen en sancties te vermijden. Deze kwestie raakt niet alleen aan freelance werk, eenmanszaken en loondienst, maar ook aan de interactie met de sociale inspectie en de arbeidsrelatiewet.
In de loop van dit artikel onderzoeken we de definitie van schijnzelfstandigheid, hoe je het kunt vermijden en welke juridische gevolgen eraan verbonden kunnen zijn.
De betekenis van schijnzelfstandigheid 🕵️
Schijnzelfstandigheid in België wordt gekenmerkt door werknemers die een zelfstandige status hebben, maar eigenlijk onder het gezag van een werkgever werken, wat normaal gesproken zou betekenen dat ze in loondienst zijn met een salaris. Om te bepalen of iemand daadwerkelijk zelfstandig is, worden vier criteria gebruikt [2]:
1️⃣ Vrijheid van samenwerkingsvorm: De mogelijkheid voor partijen om hun samenwerkingsvorm te kiezen.
2️⃣ Vrijheid om werkuren te organiseren: De zelfstandige kan zelf zijn/haar werkuren indelen.
3️⃣ Vrijheid om het werk te organiseren: De zelfstandige heeft de vrijheid om zijn/haar werk naar eigen inzicht te organiseren.
4️⃣ Mogelijkheid tot uitoefenen van hiërarchische controle: De zelfstandige wordt niet gecontroleerd door de cliënt.
Wist je dat?
De Sociale Zekerheidsdienst controleert of bepaalde zelfstandigen niet eigenlijk schijnzelfstandigen zijn. Als dit het geval blijkt, kunnen zij een herziening van de sociale bijdragen eisen.
Hoe schijnzelfstandigheid voorkomen als zelfstandige in bijberoep? 🔎
Om schijnzelfstandigheid als zelfstandige in bijberoep te voorkomen, zijn er enkele stappen die je kan ondernemen:
- Vooraf bepalen van de werkstatus:
- Bepaal vooraf of je een taak als zelfstandige of als werknemer zult uitvoeren.
- Gebruik van modelovereenkomsten:
- Een modelovereenkomst kan helpen verduidelijken dat je niet als werknemer maar als zelfstandige werkt.
- Administratie op orde houden:
- Werk voor meerdere bedrijven en houd records bij van afgewezen aanbiedingen om uw zelfstandigheid te bewijzen.
- Zelfstandige samenwerkingsovereenkomst:
- Schriftelijke communicatie of een zelfstandige samenwerkingsovereenkomst kan helpen aantonen dat het om een zelfstandige samenwerking gaat.
Tip:
Door bovenstaande stappen te volgen, kan je het risico op schijnzelfstandigheid minimaliseren en jezelf beschermen tegen mogelijke juridische gevolgen.
Juridische gevolgen en sancties 💶
De juridische gevolgen en sancties van schijnzelfstandigheid kunnen ingrijpend zijn voor zowel de zelfstandige als de opdrachtgever:
- Herstel van sociale bijdragen: Bij vaststelling van schijnzelfstandigheid kunnen sociale zekerheidsbijdragen tot drie jaar met terugwerkende kracht worden teruggevorderd, met een verhoging van 10% plus rente.
- Belastingverplichtingen: De Belgische belastingdienst kan de betaling van niet-betaalde bedrijfsvoorheffing eisen van de werkgever in geval van schijnzelfstandigheid.
- Financiële gevolgen voor de opdrachtgever:
- Indien een zelfstandige als werknemer wordt geclassificeerd, zijn de financiële gevolgen voor de opdrachtgever aanzienlijk, waaronder de betaling van achterstallige sociale bijdragen, mogelijk met bijkomende boetes en rente.
- De werknemer kan ook recht hebben op een vast contract en op lange termijn voor de opdrachtgever blijven werken.
- Verlies van fiscale voordelen: Als zelfstandige verlies je fiscale voordelen die zijn geassocieerd met jouw zelfstandige status indien je als werknemer wordt geclassificeerd.
Conclusie
De discussie rond schijnzelfstandigheid onder zelfstandigen in bijberoep is een belangrijke zaak die aandacht verdient binnen de Belgische arbeidscontext. Door de criteria voor schijnzelfstandigheid nauwkeurig te volgen en door proactief maatregelen te nemen zoals het gebruiken van modelovereenkomsten en het zorgvuldig bijhouden van administratie, kunnen zelfstandigen hun rechtspositie sterk verbeteren en de potentiële risico’s minimaliseren.
FAQs
Wat houdt schijnzelfstandigheid in en waarom is het een probleem?
Schijnzelfstandigheid is illegaal en dient twee doelen te voorkomen: de bescherming van de zelfstandige tegen uitbuiting door de opdrachtgever en het tegengaan van sociale fraude. Het voordeel voor de opdrachtgever bij schijnzelfstandigheid is dat hij de sociale zekerheidsbijdragen, die normaal bij loondienst verschuldigd zijn, niet hoeft te betalen.
Hoe kan ik als werkgever schijnzelfstandigheid vermijden?
Als werkgever kun je schijnzelfstandigheid voorkomen door je opdrachtnemers voldoende autonomie te geven in hoe zij hun werkzaamheden uitvoeren. Dit houdt in dat zij zelfstandig beslissingen kunnen nemen over de manier van werken, de locatie en het tijdstip waarop het werk wordt verricht.
Wat zijn de mogelijke consequenties van schijnzelfstandigheid?
De gevolgen van schijnzelfstandigheid kunnen ingrijpend zijn, waaronder het moeten betalen van niet-betaalde premies en boetes. Het is daarom essentieel dat ondernemers de tekenen van schijnzelfstandigheid herkennen en zichzelf beschermen tegen de risico’s die het met zich meebrengt.
Tip:
Volg gerust een gratis cursus of online webinar, zodat jij nooit in de problemen komt met de boekhouding van jouw eenmanszaak!
