Als je wil starten als zelfstandige, moet je vooraf eerst goed je ondernemingsvorm bepalen.
Zowel zelfstandigen in hoofd- als bijberoep kunnen kiezen voor een eenmanszaak of een vennootschap. We leggen hier de verschillen uit, zodat je van in het begin meteen de ondernemingsvorm kiest die het best bij jou en je zelfstandige activiteit past.
De oprichting
Een eenmanszaak oprichten is heel laagdrempelig en niet duur. Bovendien kan je dit volledig zelf. Volgende stappen dien je te doorlopen:
- Vraag een ondernemingsnummer aan bij het KBO. Die aanvraag moet verplicht via een erkend ondernemingsloket zoals Acerta, Liantis of Xerius, die brengen dat voor jou in orde voor €101.
- Kies je btw-statuut en activeer je btw-nummer. Wil je graag ontdekken welk btw-statuut aansluit bij jouw activiteiten? Ook dit kan je door een ondernemingsloket laten doen voor ongeveer €70.
- Het erkend ondernemingsloket zal je ook aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Zij innen in opdracht van de overheid, je sociale bijdragen.
Dit klinkt misschien complex, maar dat is het helemaal niet.
Meer info over het opstarten van een eenmanszaak vind je in ons stappenplan.
Weet ook dat je een eenmanszaak héél snel kan oprichten. Vaak heb je op dezelfde werkdag van je aanvraag nog je ondernemingsnummer en ben je vertrokken.
Een vennootschap oprichten is daarentegen iets complexer. Zo moet je onder andere verplicht een financieel plan opstellen, statuten bepalen, een oprichtingsakte (laten) opstellen en registreren en een aandelenregister aanleggen.
Voor al deze zaken heb je een boekhouder en (meestal) een notaris nodig, wat de kostprijs meteen de hoogte injaagt waardoor je al snel mag rekenen op €2.500. Al deze tussenstappen zorgen dat je mag rekenen op 3 tot 4 weken voor je effectief aan het ondernemen bent.
Aansprakelijkheid
Er komt dus heel wat meer kijken bij de oprichting van een vennootschap dan bij een eenmanszaak, maar dat komt omdat bij een vennootschap een nieuwe rechtspersoonlijkheid wordt opgericht en bij een eenmanszaak niet.
Bij een eenmanszaak val jij als natuurlijk persoon samen met je onderneming, waardoor je ook zelf hoofdelijk aansprakelijk bent wanneer je bedrijf schulden maakt. Als je een vennootschap hebt, ben je (meestal) zelf niet aansprakelijk, maar is de vennootschap dat.
Het hangt uiteindelijk af van de gekozen vennootschapsvorm, maar de Besloten Vennootschap (BV) biedt bijvoorbeeld wel deze bescherming. Bij een faillissement kan de vennootschap worden opgedoekt en ben je zelf niet persoonlijk aansprakelijk.
Stopzetting
Een eenmanszaak stopzetten is een fluitje van een cent. Je kan volledig online de stopzetting aankondigen via een erkend ondernemingsloket. Dit ondernemingsloket kan ook meteen de stopzetting doorvoeren bij de btw-administratie en je sociaal verzekeringsfonds.
Een eenmanszaak stopzetten heeft dezelfde kostprijs als een eenmanszaak opstarten. Ook hier is de eenmanszaak dus de meest laagdrempelige en complexloze ondernemingsvorm.
Bij een vennootschap is dat een pak complexer. Deze moet ontbonden en vereffend worden door een erkend accountant en (meestal) moet je ook nog langs de notaris om de ontbinding af te ronden. Alles bij elkaar kan dit kostenplaatje al snel oplopen tot wel €4.000.
Boekhoudkundige verplichtingen en kosten
Als ondernemer in België moet je sowieso je boekhouding bijhouden, ongeacht je ondernemingsvorm. Je raadt het echter al, net als alle bovenstaande zijn ook de boekhoudkundige verplichtingen complexer bij een vennootschap dan bij een eenmanszaak.
Dat komt omdat een eenmanszaak gebruik mag maken van een enkelvoudige boekhouding. Eenvoudig gezegd: als een eenmanszaak moet je enkel en alleen je aankopen en verkopen gaan bijhouden, enkelvoudige boekhouding dus.
Een vennootschap daarentegen moet een dubbelvoudige boekhouding bijhouden. Dat zijn dus enerzijds alle aankopen en verkopen, maar anderzijds ook de financiële transacties achter al die aankopen en verkopen. Wil je hier graag meer over weten, lees dan gerust ons artikel over enkelvoudig en dubbelvoudig boekhouden.
Aantal personen
Zoals de naam al doet vermoeden, is er bij een eenmanszaak telkens sprake van één ondernemer. Dat wil niet zeggen dat deze altijd alles alleen doet, want een eenmanszaak kan ook perfect personeel in dienst nemen.
Bij een vennootschap kan je je met meerdere aandeelhouders verbinden. Iedereen krijgt dan een vooraf afgesproken aantal aandelen. Als je dus met meerdere mensen samen wilt ondernemen, lijkt een vennootschap meer aangeraden.
Als je met twee wil ondernemen, zou je er ook voor kunnen kiezen om elk een eenmanszaak op te richten, waarbij de ene eenmanszaak zijn of haar deel van de winst factureert aan de andere.
Conclusie: denk er goed over na
Zoals je ziet, zijn er best grote verschillen tussen een eenmanszaak en een vennootschap.
In België zijn zowat 60% van de starters eenmanszaken omdat het veel laagdrempeliger kan worden opgezet en omdat de boekhouding veel eenvoudiger en goedkoper is.
Wanneer je na een bepaalde tijd je concept goed hebt kunnen uittesten en scherpstellen, kan het dan het ideale moment zijn om de overstap naar een vennootschap te maken.
Voor onervaren ondernemers is meteen een vennootschap niet altijd aangeraden, omdat ook de stopzetting ervan heel wat geld kost.
